Amerika'nın Keşfi

Prof. Dr. Fuat Sezgin'e Göre, Amerika'yı, Colomb'tan Önce Müslümanlar Keşfetti

Frankfurt Üniversitesi Arap-İslam Bilimler Tarihi Enstitüsü Direktörü ve TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. Fuat Sezgin, 14 Nisan 2006'da, İTÜ Süleyman Demirel Kültür Merkezi Konferans salonunda "Amerika'nın Müslümanlar Tarafından Colomb Öncesi Keşfi" konulu bir konferans verdi.

Konferansta Amerika'nın doğu yarım kürede yaşayanlar tarafından ilk kez bulunmasının Christophe Colomb tarafından değil, Müslüman denizciler tarafından gerçekleştirildiğini ileri süren Prof. Dr. Fuat Sezgin, bu tezini Müslümanların 11. yüzyıldan itibaren yaptıkları haritalara dayandırdı ve şöyle devam etti:

"Müslümanların diğer bilim dallarında çağdaşlarından çok ileri oldukları halde matematik coğrafya-kartografya üzerine yaptıkları katkılara orientalistler tarafından değinilmemesi dikkatimi çekmişti. Son 20 yıldır bu konuda çalışmalarımı sürdürüyorum. Yunan, Hint, Babil ve İranlılar'dan öğrendikleri coğrafya bilgisini geliştiren Müslüman bilim insanları özellikle 11. yüzyıldan sonra orijinal birçok harita yapmıştır. O dönemde Müslümanlar eylem-boylam bilgilerini kullanarak binlerce kilometrelik mesafeleri hesaplamayı çok iyi biliyorlardı."

Bu arada bilim tarihinin büyük efsanelerinden biri olan, (Gavin Menzies tarafından ortaya atılan) büyük bir Çin filosunun 1406 yılında Çin'den ayrılıp dünyayı keşfe çıktığı, bu filonun 1421 yılında Amerika'yı keşfettikleri ve Missisipi ırmağı boyunca ilerledikleri söylencesinin doğru olamayacağını savunan Prof. Sezgin, "su seferde olsa olsa sadece Hint Okyanusu'nun sahillerine ulaşılmıştır" dedi.


O döneme ait Çin haritalarında Madagaskar adasının olmadığını vurgulayan Prof. Sezgin şöyle konuştu:

"Müslümanlar Cava adasında yaşadılar ve Cava ile Afrika arasının haritalarını titizlikle yaptılar. Avrupalılar, 18. yüzyıla dek sadece Müslümanların haritalarını kopyaladılar. Vasco de Gama, Macellan ve Christophe Colomb'un ellerinde Müslümanlardan aldıkları haritalar bulunuyordu. Christophe Colomb, kaptanlarına bu haritada gösterilen adaları bulmasını söyledi ve ancak ondan sonra gideceği yönü bulabildi. Batılı kaşifler Ümit ve Magellan boğazlarından geçerken bu haritaları kullandılar. 11. yüzyıldan itibaren Müslümanların yaptığı haritaların en eskileri bile dünyanın sınırlarını Batlamyus haritalarındaki gibi kara ile değil, denizle çerçeveliyor. Biruni'nin haritası buna bir örnektir. 12. yüzyılda yapılmış İdrisi haritası bir diğer kanıttır. Yapılan haritalar kaybolmuşlardır ve Batılılar tarafından bulunmuşlardır. Bir batılı prens, 1428 yılında, Ümit burnu ve Macellan boğazını gösteren bir haritayı Küdüs'te ele geçirmiştir."

Prof. Dr. Fuat Sezgin'e göre; Müslüman bir ülke olan Mali'den, 1312'de bir filo batıyı keşfetmek için yola çıkmış, ama geri dönmemiştir. Ancak daha sonraları, o günlerde Müslümanların egemenliğinde olan Portekiz'den, Batı'daki karaya doğru Müslüman denizciler birçok defa yola çıkmışlardır. Prof. Sezgin, bunların bir kısmının geri döndüğünü, dolayısıyla Batı kıyılarına ulaştıklarının gösterildiğini söyledi.

Özetle Prof. Sezgin, 7.-15. yüzyıl arasında 800 yıl boyunca Müslümanların Batı Atlantik haritalarını yaptıklarını, bunların son derece ayrıntılı olduğunu, bu konudaki önderliklerini 16. yüzyılda kaybettiklerini, Amerika kıyılarına Batılılardan çok önce gittiklerini, ancak buranın yeni bir kıta olduğunu fark edemediklerini, Amerika'nın yeni bir kıta olduğunu bulmanın ise Batılıların keşfi olduğunu belirtti. Prof. Sezgin sözlerini, bizlerin de bu konulara, kendi uygarlığımıza sahip çıkmamız gerektiğini söyleyerek bitirdi.

www.tuba.gov.tr