Anadolu’da Kurulan İlk Türk Devletleri

Danişmentliler (1080-1178)


- Kurucusu Büyük Selçuklu hükümdarı Melik Şah’ın komutanlarından Danişmendoğlu Ahmed Gazi’dir.

- Amasya, Tokat, Sivas, Çorum, Kayseri, Malatya ve Yozgat çevresinde kurulmuştur.

- Devletin merkezi Sivas’tır.

- Haçlılar ve Bizanslılara karşı başarılı savaşlar yapmışlardır.

- Anadolu’da kurulan ilk Türk devletlerinin en büyüğüdür.

- Tokat’ta (Niksar) yaptırılan Yağıbasan Medresesi Anadolu’da kurulan ilk medresedir.

- Türkiye Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır.



Saltuklular (1072-1202)


- Kurucusu Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan’ın komutanlarından Ebul Kasım Saltuk Bey’dir.

- Erzurum, Kars, Bayburt ve Erzincan çevresinde kurulmuştur.

- Devletin merkezi Erzurum’dur

- Haçlılar ve Gürcülere karşı başarılı savaşlar yapmışlardır.

- Anadolu’da kurulan ilk Türk devletidir.

- Türkiye Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır.


Mengücekliler (1080-1252)


- Kurucusu Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan’ın komutanlarından Mengücek Gazi’dir.

- Erzincan, Divriği ve Bayburt çevresinde kurulmuştur.

- Devletin merkezi Erzincan’dır

- Bizans ve Gürcülere karşı başarılı savaşlar yapmışlardır.

- Divriği Ulu Camisi ve Darüşşifası, Mengüceklerin en büyük eseridir. UNESCO tarafından korunması gerekli dünya mirası listesine alınmıştır.

- Mengücekler, siyasi faaliyetlerinden çok, inşa ettirdikleri sanat eserleriyle tanınırlar.

-Türkiye Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır. (Erzincan kolu 1228, Divriği kolu 1252)


Artuklular (1102-1409)

- Selçuklu komutanlarından Artuk Bey’in oğulları tarafından Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kurulmuştur.


Hasan Keyf (Hısn-ı Keyfa) Artukluları (1102 - 1231)

- Sökmen Bey tarafından kurulmuştur.

- Merkezi önce Hasankeyf iken sonra Diyarbakır olmuştur.

- Haçlılara karşı başarılı savaşlar yapmışlardır.

- Eyyubi Devleti tarafından yıkılmıştır.


Harput Artukluları (1185-1234)

- İmameddin Bekir Bey tarafından kurulmuştur.

- Merkezi Haput’tur (Elazığ).

- Türkiye Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır.


Mardin Artukluları (1108-1409)

- İlgazi Bey tarafından kurulmuştur.

- Merkezi Mardin’dir

- Haçlılara karşı başarılı savaşlar yapmışlardır.

- 1147 yılında Timurtaş tarafından Diyarbakır’da yaptırılan Malabadi Köprüsü, Dünya’nın en büyük taş kemerli köprüsüdür.

- Karakoyunlu Devleti tarafından yıkılmıştır.


Çaka Bey Devleti (1081-1093)


- Çaka Bey tarafından kurulmuştur.

- Merkezi İzmir’dir.

- İlk denizci Türk devletidir.

- Bizans İmparatorluğu tarafından yıkılmıştır.





Anadolu’da Kurulan İlk Türk Devletlerinin Önemi


- Anadolu’nun Türkleşmesini ve Müslümanlaşmasını sağladılar.

- Kuruldukları bölgeleri Haçlılara ve Bizanslılara karşı korudular.

- Kuruldukları bölgelerin imarını gerçekleştirdiler. Anadolu’yu yaptıkları medrese, cami, köprü, darüşşifa, han, hamam gibi eserlerle bayındır hale getirdiler.

- Anadolu şehirlerini ticaret, bilim ve sanat merkezleri haline getirdiler.

- Türk-İslam kültür ve medeniyetine önemli hizmetler yaptılar.