Genel Nüfus Sayımları

Nüfus Sayımı: Bir ülkedeki insanların sayısının ve çeşitli özelliklerinin belirlenmesi işlemine nüfus sayımı denir.

Yurdumuzda nüfus sayım ve sonuçlarının değerlendirilmesi işlemleri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından gerçekleştirilmektedir. 1926 yılında Atatürk’ün direktifleriyle kurulan DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü)’nin adı 2005 yılında çıkarılan bir kanunla TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) olarak değiştirilmiştir. TÜİK, nüfus sayımından başka ülkemizin ihtiyaç duyduğu ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel alanlarda istatistikler, anketler, sayımlar yaparak sonuçlarını değerlendirir. Elde edilen bilgiler, ülkemizin kalkınması için yapılacak plan ve programlara dayanak oluşturur.

Osmanlı Devleti’nde ilk nüfus sayımı 1831 yılında II. Mahmut döneminde gerçekleştirilmiştir.

Cumhuriyetin ilanından sonra ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır.


1935’ten 1990 yılına kadar her beş yılda (sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda) bir sayım yapılmıştır. 1990’dan itibaren ise her 10 yılda (sonu 0 ile biten yıllarda) bir yapılması kararlaştırılmıştır. Son nüfus sayımı 2000 yılında yapılmıştır.

2006 yılında çıkarılan kanunla Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne geçilmiştir. Kişilerin yerleşim yerlerine göre nüfus bilgilerinin güncel olarak tutulduğu, nüfus hareketlerinin her an izlenebildiği, MERNİS kayıtlarındaki TC Kimlik Numarasına göre kişiler ile ikamet adreslerinin eşleştirildiği bir kayıt sistemidir. Bu sistemle daha önce 10 yılda bir sokağa çıkma yasağı ile uygulanan nüfus sayımları artık yapılmayacaktır.

Genel Nüfus Sayımları İle;

• Ülkede yaşayan insan sayısı
• Köy ve kent nüfusu
• Nüfus yoğunluğu
• Yaş ve cinsiyet
• Nüfusun eğitim durumu
• Çalışan ve çalışmayanların sayısı
• Nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı
• Medeni durum

v.b. özellikler belirlenir.

Genel Nüfus Sayımlarının Yararları

Askeri, siyasi ve ekonomik gücün belirlenmesi ve doğru kullanılmasını sağlar. Halkın, sağlık, iş, eğitim, konut, beslenme v.b. alanlardaki ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bunlar için gerekli planlama ve yatırımların yapılmasını sağlar.

Yıılara Göre Genel Nüfus Sayım Sonuçları




Türkiye’de Nüfusun Yıllara Göre Değişimi

1927-2000 yılları arasında ülke nüfusundaki değişim şu başlıklarla belirtilebilir:

• Nüfus hızlı bir şekilde artmaktadır.
• Erkek nüfusu, kadın nüfusundan daha fazladır.
• Nüfusun eğitim düzeyi giderek yükselmektedir.
• Ortalama yaşam süresi giderek uzamaktadır.
• Kentsel nüfus giderek artmaktadır.
• İç ve dış göçler yoğun olarak yaşanmıştır.
• 1927-2000 yılları arasında nüfusumuz yaklaşık beş kat artarak 13,6 milyondan 67,8 milyona ulaşmıştır.
• 1990-2000 döneminde ülke nüfusu yılda ortalama 1.133.000 kişi artmıştır.

egitek.meb.gov.tr
www.tuik.gov.tr